ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΜΑΣ

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΗ ΣΤΡΑΤΣΙΑΝΗ

Επισκέφτηκα την Στράτσιανη για πρώτη φορά το 1980 και φρόντισε ο Ανδρέας Κωσταρέλης, αργότερα πεθερός μου, να μου εμφυσήσει αγάπη για το χωριό του.

Πρωτοαντίκρισα τον Πύργο μαζί και την Κόνιτσα, από την Βίγλα. Εκεί που υπάρχει το Μνημείο των Ειδικών Δυνάμεων. Άρχισαν οι ιστορικές αφηγήσεις του Ανδρέα με τα προσωπικά του βιώματα με αποτέλεσμα, να δημιουργηθεί σε μένα μια μοναδική επιθυμία να περπατήσω, να γνωρίσω και να μάθω περισσότερα γι αυτόν τον τόπο.

Θα προσπαθήσω να κεντρίσω το ενδιαφέρον των επισκεπτών της Στράτσιανης γράφοντας για πρώτη φορά ένα ερασιτεχνικό οδοιπορικό στο οποίο θα μεταφέρω αυτά που άκουσα για τοπωνύμια, παραδόσεις, θρύλους. Συγχωρείστε και διορθώστε τα λάθη μου.

Ξεκινώντας από την βρύση στους Τσιουτσάτες, η ανηφόρα για τον Σταυρό στο εικόνισμα σε τρομάζει αλλά η απόσταση δεν είναι μεγάλη και η πρώτη πανοραμική θέα του χωριού σε αποζημιώνει. Δεξιά, ο δασικός δρόμος σε βγάζει στον Αϊ-Μηνά και τον δημόσιο ασφαλτοστρωμένο δρόμο. Κατά τη διάρκεια αυτής της σύντομης διαδρομής ως το Σταυρό, το ύψωμα του Αγίου Κωνσταντίνου δεσπόζει και εντυπωσιάζει.

Φτάνουμε στο Σταυρό. Βλέπεις προς Βορρά δύο μεγάλους και χαρακτηριστικούς βράχους. (Παλιά σκάψανε ανάμεσα τους για λίρες !!!!). Κοντά στο Σταυρό είναι και οι δεξαμενές που συλλέγουν το νερό και υδρεύουν το χωριό. Συνεχίζοντας τον χωματόδρομο και μετά περίπου 15-20 λεπτά ανηφορικού δρόμου, περνώντας από εικόνισμα του Παπαγιάννη, φτάνουμε στο Μοναστήρι της Αγίας Τριάδος. Υψόμετρο 1069μ. Ο γύρω χώρος έχει μεγάλα δένδρα όπου κυριαρχεί η δρυς. Όντας βακούφικο δεν επιτρέπεται η ξύλευση και έτσι γιγαντώθηκαν όλα αυτά τα δένδρα. Θα δούμε όμως και κρανιές, μηλιές, δαμασκηνιές, κερασιές, καρυδιές και λεπτοκαρυές. Αν είναι καλοκαίρι, μπορούμε να μαζέψουμε ευωδιαστή ρίγανη και να γευτούμε αγριοφράουλες (μπλανούσκες).

Η βλάστηση είναι πυκνή επειδή απουσιάζει στις μέρες μας η κτηνοτροφία. Παλαιότερα υπήρχαν γιδοπρόβατα και η βόσκηση επέφερε μια διαφορετική ισορροπία στη φύση. Δεν ήταν δύσκολες οι διαδρομές όπως τώρα που σε εμποδίζουν τα σκαρπιά να περπατήσεις άνετα.

Στην περιοχή αυτή φιλοξενούνται όλα τα είδη της άγριας πανίδας που συναντάμε στην ευρύτερη περιοχή της Πίνδου. Αρκούδα, αγριογούρουνο, ζαρκάδι, λαγός, ασβός («αγριόσκυλο») επίσης πέρδικες, φάσες κ.λπ. Η περιοχή έχει νερά και η παραμονή είναι ευχάριστη.

Αξίζει να αναφερθεί ότι στη διαδρομή Σταυρός-Μοναστήρι και περίπου ενδιαμέσως και αριστερά μας, υπάρχει δυσδιάκριτο μονοπάτι που μας οδηγεί στο μικρό εξωκκλήσι των Αγίων Αποστόλων μετά από 15-20 λεπτά. Η θέα είναι εκπληκτική!

Από το Μοναστήρι συνεχίζει ο δρόμος βόρεια και φτάνουμε στη θέση Μπανιώτη, από την οποία έχουμε εξαιρετική θέα προς την περιοχή Βαθύλακος. Περιοχή που φτάνει μέχρι τον ποταμό Σαραντάπορο. Στο βάθος βλέπουμε το χωριό Πυρσόγιαννη και τον κυρίως όγκο του Γράμμου.

Η ράχη αριστερά μας, που ανεβαίνει στον Πύργο και είναι κατάφυτη από ελατοπεύκη και πιο πάνω με έλατα, λέγεται Γραίκιζα. Κατά τον εμφύλιο αποτέλεσε πεδίο μάχης με πολλά θύματα. Υπάρχουν ακόμα ορατά σημάδια από τις οχυρώσεις.

Ο δρόμος συνεχίζει πιο βατός στο πλάι του βουνού μέσα στο δάσος και το επόμενο σημείο αναφοράς είναι η διασταύρωση αριστερά που ανεβαίνει για την κορυφή του Πύργου (κεραία τηλεφωνίας) και σε ευθεία, φτάνουμε «Στη Ράχη το Πηγάδι». Υψόμετρο 1129μ. Θέση με αρκετά νερά και «κηπάδια» παλιότερα. Το μέρος έχει κλείσει από την πυκνή βλάστηση. Το μόνο που μπορείς να κάνεις το καλοκαίρι είναι να μαζέψεις κράνια, βατόμουρα, μπλανούσκες, ρίγανη, καρύδια. Όλα με κόπο. Πιο χαμηλά το μέρος λεγόταν Σαρλή και εκεί υπήρχαν καλλιέργειες. Τώρα όμως, δύσκολα πηγαίνεις.

Συνεχίζοντας τον δρόμο μέσα στο δάσος και μετά από 15 λεπτά φτάνουμε στη θέση «Bασταλώνι. Από τη θέση αυτή βλέπεις απέναντι και ΒΔ το Κάμενικ και τα Λουτρά του Αμάραντου. Η κορυφογραμμή αποτελεί την μεθόριο με την Αλβανία. Από το ίδιο σημείο κατεβαίνει μονοπάτι. ΒΑ και ράχη-ράχη, σε 500μ περίπου απόσταση, βρίσκεσαι στη θέση Κορπνίτσα Υπήρχε παλαιά εκκλησία. Τώρα υπάρχουν πέτρες, χαλάσματα και άγριο τοπίο. Από το Bασταλώνι ξεκινάει μονοπάτι προς την τοποθεσία «Σάδια». Πρόκειται για ισιώματα στο βάθος της δασωμένης λεκάνης που εκτείνεται μπροστά μας. Παλιότερα είχα βρει σημάδια σταυλισμού ζώων. Το μέρος εκεί είναι παραδεισένιο. Ας μη ξεχνάμε ότι από το Μοναστήρι και μετά, έχουμε μπει σε μόνιμο καταφύγιο θηραμάτων. Με προσεκτικό βάδισμα και αν είμαστε τυχεροί μπορεί να συναντήσουμε ζαρκάδι. Πιο πέρα είναι ο Ασβέστης, του Μαύρου και ο λάκκος που μας χωρίζει από το Πυσογιαννίτικο.

Συνεχίζοντας τον δρόμο, σε 15 λεπτά βρίσκεσαι στην Ξούλια. Υψόμετρο 1150μ. Εκεί υπάρχει βρύση πέτρινη για να δροσιστείς. Βρίσκεσαι ήδη περίπου στα μισά της διαδρομής για να επιστρέψεις στο χωριό. Ο περιπατητής έχει ακριβώς αυτή τη δυνατότητα. Επιστρέφει από εκεί που ξεκίνησε χωρίς να ξαναπεράσει από το ίδιο μέρος! Ζώνει λοιπόν μια μεγάλη περιοχή και φυσικά αμείβεται με την ποικιλομορφία και την ομορφιά του τοπίου. Το δάσος έχει καεί αλλά συνεχίζει να είναι εντυπωσιακό.

Ανηφορίζοντας περνάμε από την θέση «Του Κοτζά το σάδι» και γυρίζοντας ΝΔ, φτάνουμε στην Πλάκα. Φυσικό νταμάρι που προμηθεύονταν σχιστόλιθο για τις πέτρινες στέγες των σπιτιών.

Συνεχίζοντας τον δρόμο μέσα στο δάσος της ελατοπεύκης και σε περίπου 20 λεπτά, βρισκόμαστε στη θέση Μπουρίκια (μπουρίκι σημαίνει πεύκο) έχοντας αφήσει πίσω και δεξιά την θέση Γραμματικού, το μονοπάτι για τα Λουτρά Αμαράντου, το Γλυκονέρι. (Υπάρχει θρύλος που αναφέρει ότι οι γυναίκες που περνούσαν από εκεί έπρεπε να είναι γκόλιες δηλαδή γυμνές και αμίλητες).

Προς τα κάτω αγναντεύουμε το χωριό και αριστερά μας την πέτρα του Αϊ-Λιά. Παίρνουμε το ανηφορικό μονοπάτι και σε 20 λεπτά φτάνουμε στον Αϊ Λια. Κρυμμένοι μέσα στο δάσος μπορούμε να σκεφτούμε πιθανή εξερεύνηση της πέτρας. Μια εξερεύνηση που μπορεί να γίνει πάθος για κάποιους. Πολλά τα σημάδια από τον Εμφύλιο. Η βλάστηση είναι καταπληκτική.

Κατεβαίνοντας ξανά στα Μπουρίκια και στο εικόνισμα που υπάρχει εκεί, όπου συχνά Αλβανοί, στην περίοδο της μεγάλης εξόδου από την χώρα τους, άφηναν λίγα λέκια, μπορούμε να πάρουμε την κατηφόρα για τον Αϊ Δημήτρη και το χωριό ή να πάρουμε το μονοπάτι νότια και να βγούμε στην βόρεια άκρη του χωριού. Ορατότητα πολύ μεγάλη. Αμάραντος, Αγία Βαρβάρα, Πυξαριά , Γέφυρα Εξοχής, Τράπεζα. Όλη η κοιλάδα του Σαρανταπόρου μπροστά μας αλλά και τοποθεσίες που έχουμε ακούσει στο χωριό από παλιότερους όπως Γκουζμπάρτι, Σανίδι, Αντίκκλησι, Ζάχοτο, Φίλιππα. Θέσεις και μέρη όπου είχαν χωράφια, κήπους ή απλά πήγαιναν για να κόψουν κλαδί για τα ζώα.

Η ομορφιά όμως του χωριού, πέρα από τη φύση που το περιβάλλει, βρίσκεται στους χωριανούς και στις αφηγήσεις τους για μια ζωή που έζησαν σε ένα τόπο που τους ανάγκασε να φύγουν. Αλλά αυτοί με το πείσμα τους γύρισαν και κατάφεραν να κάνουν τα παιδιά και τα εγγόνια τους και κάποιους γαμπρούς όπως εγώ να αγαπήσουν το χωριό.

Γιάννης Φανουράκης




bullet hover email hover menu arrow