Στη μνήμη των αδελφών Σουρέλη
Καταγόμαστε από τον Πύργο Κόνιτσας, από το χωριό που κατάγεται ο αείμνηστος Σπυρίδων Σουρέλης, σπουδαίος ηπειρώτης επιχειρηματίας που σημάδεψε την πόλη των Ιωαννίνων στο χάρτη με την προσφορά του στην οικονομία και τον πολιτισμό της. Κι’ αυτό σε μιά εποχή που μόλις είχε τελειώσει ο εμφύλιος και κάθε επιχειρηματική δραστηριότητα ήταν ριψοκίνδυνη, ενώ στο χωριό του ακόμη οι καπνοί του πολέμου και των ναρκών έπνιγαν τον Πυργούλη, τον Αιλιά και τις πλησίον βουνοκορφές. Η φτώχια έπνιγε την καθημερινότητα και έστελνε στην ξενιτειά τους άνδρες του χωριού, ενώ ολίγοι από αυτούς είχαν ήδη ξενιτευτεί στο εξωτερικό, όπου και είχαν καλλίτερη τύχη. Μεταξύ αυτών και ο Σπύρος Σουρέλης με τον αδελφό του Βασίλη.
Το Δεκέμβριο του 1955 εγκαινιάσθηκε το «πολυσυγκρότημα» «ΠΑΛΛΑΔΙΟΝ». Πολυσυγκρότημα γιατί διέθετε ξενοδοχείο πολυτελείας με εστιατόριο, καφέ – μπάρ αθηναϊκή ταβέρνα, ζαχαροπλαστείο, κατάστημα ειδών λαϊκής τέχνης, κουρείο, συγκρότημα γραφείων και κυρίως τον κινηματογράφο «ΠΑΛΛΑΔΙΟΝ», χωρητικότητας 1.000 θέσεων, με ευρύχωρη σκηνή θεάτρου με καμαρίνια και ορχήστρα, καθώς και θερινό κινηματογράφο.
Η δημιουργία του συγκροτήματος ήταν από τα κορυφαία γεγονότα στα μεταπολεμικά Γιάννινα και γενικότερα στην ελληνική επαρχία.
Το «ΠΑΛΛΑΔΙΟΝ» κτίσθηκε σε μεγάλο οικόπεδο που αγοράσθηκε από τους αδελφούς Σουρέλη και εκεί προπολεμικά στεγάζονταν το εργοστάσιο μπύρας ΦΙΞ , το οποίο κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής και στον εμφύλιο χρησιμοποιήθηκε σαν φυλακή αντιστασιακών και αντιφρονούντων. Η αρχιτεκτονική μελέτη και επίβλεψη του έργου ανατέθηκε στον αθηναίο αρχιτέκτονα Σπύρο Σταϊκο και χρησιμοποιήθηκαν τα πιο σύγχρονα οικοδομικά υλικά της εποχής. Να σημειωθεί ότι την εποχή αυτή μπετόν κατασκευάζονταν με φτυάρια και ξεχωριστά «χαρμάνια» και η μεταφορά στο χώρο που προορίζονταν μεταφέρονταν από εργάτες με τενεκέδες, σε ξύλινες σκαλωσιές, εργασία επίπονη, ριψοκίνδυνη και χρονοβόρα. Η επιμονή τους όμως ολοκλήρωσε το συνολικό έργο.
Στις 8 Δεκεμβρίου 1955 έγιναν τα εγκαίνιά του και στις 16 Ιανουαρίου 1956 η έναρξη λειτουργίας του κινηματοθεάτρου με δεκαπενθήμερη καθημερινή παρουσίαση του θιάσου Κατερίνας Ανδρεάδη. Στη συνέχεια και είκοσι πέντε περίπου χρόνια παίχτηκαν στην αίθουσα αυτή «κολοσσοί» του παγκόσμιου κινηματογράφου και επιτυχημένα θεατρικά έργα (οι ημερομηνίες αναφέρονται στην ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΗ ΕΣΤΙΑ του Ιανουαρίου 1956, έτος Ε’, τεύχος 45).
Σήμερα λειτουργεί το ξενοδοχείο ακολουθώντας την ιστορική του πορεία, προσφέροντας φιλοξενία σε πολυάριθμους επισκέπτες της πόλης.
Για την εποχή του ο Σπύρος Σουρέλης σημείωσε τα Γιάννινα στον τουριστικό χάρτη της πατρίδας μας, μιμούμενος τη συναφή δραστηριότητα στην πόλη των Αθηνών. Δημιούργησε όμως «πολιτισμό» στην πόλη, τόσο μέσω του κινηματοθεάτρου, όσο και μέσω των καταστημάτων που λειτούργησαν στο χώρο, διαμορφώνοντας νέες καταναλωτικές συνθήκες. Αλλωστε γύρω από το συγκρότημα αναπτύχθηκε νέα αγορά της πόλης, πού σήμερα είναι κυρίαρχη.
Με αυθόρμητη ειλικρίνεια και ιστορική αποτίμηση οι αδελφοί Σουρέλη υπήρξαν «ευεργέτες» για την πόλη των Ιωαννίνων και μέχρι σήμερα εύκολα θα μπορούσα να θεωρήσω συνεχιστή της ευγενούς τους προσφοράς τον αείμνηστο Θεόδωρο Νιτσιάκο, που σε άλλες, βεβαίως, εποχές, εζήλωσε την δόξα «Σουρέλη», όντας και αυτός ορεινός Κονιτσιώτης.
Στο έργο τους δεν βλέπω μόνο ψυχρή επιχειρηματική κίνηση. Θέλω να πιστεύω ότι υπήρξε διάθεση προσφοράς στην κοινωνία και πατριωτικό συναίσθημα. Κάθε φορά που γίνεται λόγος αισθάνομαι υπερηφάνεια, όπως και όλοι οι Κονιτσιώτες
Ιωάννινα 21 Αυγούστου 2023
Χρήστος Β. Αναστασίου
