ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΜΑΣ

Παθήματα Στράτσιανης το 1903/4



Παθήματα Στράτσιανης το 1903/4

Επιμέλεια Θωμά Β. Ζιωγα

Εισαγωγή επιμελητή

Μετά την προσάρτηση της Θεσσαλίας στο νεοελληνικό Κράτος την περίοδο 1878/81, το δυτικό μεγάλο βιλαέτι Ιωαννίνων,  που ανήκε ακόμη στο οθωμανικό Κράτος μέχρι και το 1913, μερικώς απομονώθηκε, καθώς η κύρια οδική αρτηρία, για την επικοινωνία του με τη λοιπή τουρκική επικράτεια, από Ιωάννινα - Ζυγό Μετσόβου - Τρίκαλα - Λάρισα - Τέμπη - Θεσσαλονίκη, αποκόπηκε πλήρως. Η τουρκική Διοίκηση, για να εξασφαλίσει προσβασιμότητα, αναγκαία για τον έλεγχο της επικράτειας και την διακίνηση ανθρώπων και αγαθών, έριξε το βάρος της και αξιοποίησε την εναλλακτική οδό από Ιωάννινα - Μεσογέφυρα - Λεσκοβίκι - Κολόνια - Κοριτσά, και εκείθεν προς Μοναστήρι ή προς Θεσσαλονίκη. Η οδός αυτή σταδιακά μετατράπηκε σε καρόδρομο σε όλο το μήκος της και δόθηκε σε λειτουργία το 1885/6. Γι’ αυτό το σκοπό διαμορφώθηκαν κατάλληλα οι υπάρχουσες μεγάλες γέφυρες «Μεσογέφυρα», «Μέρτζιανης» και άλλες στην αλβανική σήμερα πλευρά, ενώ διανοίχτηκαν νέα τμήματα δρόμων, π.χ. το τμήμα Χάνι Δέμα/Δούσκου - Μπουραζάνι. Η οδός αυτή δεν ήταν ασφαλής, κυρίως στο τμήμα Λεσκοβίκι - Κολόνια, καθώς  επιχώριες ή ξενόφερτες συμμορίες οπλοφόρων που λημέριαζαν στα πέριξ δασωμένα όρη λήστευαν τους διερχόμενους, ακόμη και τους Τούρκους αξιωματούχους.

    Για να διαχειριστεί καλύτερα αυτά τα προβλήματα, η κεντρική τουρκική Διοίκηση στην Πόλη αποφάσισε και ίδρυσε το προσωρινό βιλαέτι Λεσκοβικίου το 1881, το οποίο λειτούργησε μέχρι και το 1888. Για την χωρική του σύσταση πάρθηκαν τμήματα από τους πέριξ καζάδες, μεταξύ των οποίων και αυτός της Κόνιτσας, στον οποίο υπαγόταν μέχρι τότε και αυτό το Λεσκοβίκι. Εν ταυτώ έπρεπε να δημιουργηθεί νέος καζάς με έδρα το Λεσκοβίκι, που όντως δημιουργήθηκε, ενώ το ίδιο το Λεσκοβίκι, κατά πλειοψηφία αλβανόφωνο,  αναβαθμίστηκε. Σ’ αυτόν τον καζά Λεσκοβικίου υπήχθησαν όλα τα χωριά που κείνται πέρα και βόρεια από τη συνεχή νοητή γραμμή που σχηματίζουν οι κοιλάδες του Σαραντάπορου και του Γοργοπόταμου (Βουρμπιανίτικο ποτάμι) και παρέμειναν στη δικαιοδοσία του μέχρι και την απελευθέρωση από τους Τούρκους το 1913, γεγονός που δημιουργούσε τεράστιες δυσκολίες στους ελληνόφωνες κατοίκους τους. Μόνον τα μεγάλα χωριά Βούρμπιανη, Πυρσόγιαννη και Στράτσιανη, ύστερα από δικές τους ενέργειες προς τις Αρχές και με βάση ειδική αυτοκρατορική απόφαση που εκδόθηκε στην Πόλη, επανήλθαν από το 1903 και πάλι στον καζά της Κόνιτσας. Αυτό δεν άρεσε καθόλου στους μπέηδες και τους κρατικούς αξιωματούχους που έδρευαν στο Λεσκοβίκι και βάλθηκαν να εκδικηθούν και να τιμωρήσουν τα τρία χωριά.

    Ένα περιστατικό  από τα παθήματα της Στράτσιανης, εξ αιτίας αυτής της εκδικητικής συμπεριφοράς των Λεσκοβικινών, είναι και αυτό που περιγράφεται στα αναδημοσιευόμενα εδώ δυο άρθρα της εφημερίδας ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ που εκδιδόταν από το 1892 έως το 1912 στην Αθήνα, τα οποία, αν και γραμμένα σε καθαρεύουσα, είναι κατανοητά και τώρα.

------------------------------------

[Εφημερίδα “Φωνή της Ηπείρου”, Αθήνα, φύλλο 547/31-10-1903, σελ. 1]

ΕΚ  ΚΟΝΙΤΣΗΣ

Η επάνοδος χωρίων εις την διοίκησιν Κονίτσης – Έπαινος οφείλεται εις τον διοικητήν - Τι έπαθαν οι δημογέροντες και ο διδάσκαλος Στρατσιάνης – Ο μαλ μουδίρης και εισαγγελεύς παρανομούτες και καταπιέζοντες – η έννομος διοίκησις του Καϊμακάμη.

Υψηλή επινεύσει της Α.Α.Μ. του κραταιοτάτου και φιλολάου ημών Άνακτος, η επάνοδος των χωρίων Βουρμπιάνης, Πυρσογιάννης και Στρατσιάνης συγκαταλέγεται εις τα τετελεσμένα γεγονότα. Φαντάζεσθε την χαράν και την αγαλλίασιν των κατοίκων, φαντάζεσθε την κατακλύζουσαν τας καρδίας αυτών ευγνωμοσύνην προς την Α.Ε. τον γενικόν διοικητήν Ιωαννίνων Οσμάν πασάν και τους λοιπούς ενεργήσαντας, εξ ών αναμφιβόλως την πρωτίστην διακατέχει θέσιν επί ταις όντως πατριωτικαίς και σθεναραίς υμών ενεργγείας.

    Οι Λεσκοβικινοί όμως εθισμένοι να θεωρώσι τα χωρία τιμάριά των και τους κατοίκους αυτών αγέλας βοών εξεμάνησαν, πάντα δε λίθον κινούντες και παν θεμιτόν και αθέμιτον μέσον μετερχόμενοι, την πικράν επιζητούσι των χωρίων μεταμέλειαν δια τον χωρισμόν των από των ισχυρών προστατών των και ατυχώς εύρον εν Κονίτση όργανατων σκοτείων και καταχθονίων ενεργειών των εν τω προσώπω δύο κυβερνητικών υπαλλήλων του Λεσκοβικινού δηλονότι Μαλ Μουδίρη Μουχτάρβεη και του αντεισαγγελέως Αβδουλάχ εφένδη.

    Ίνα δε παραλείψω τα πολλά τούτων τερατουργημάτα, αναφέρω το επ’ εσχάτων όλως παράνομον και έκθεσμον διάβημά των, την γενικήν προξενήσαν πατάπληξιν και παρ’ αυτοίς τοις ορθοφρονούσι Τούρκοις. Ο διδάσκαλος του χωρίου Στρατσιάνης Βασίλειος Παναγιωτόπουλος χρεωστεί εκ της περυσινής δεκάτης εις τον Λεσκοβικινόν Δαϊλιάν βέην ελάχιστον και ασήμαντον ποσόν εξ 80-90 γροσίων, αντί λοιπόν ο κ. Δαϊλιάν να ενεγάγη τούτον αρμοδίως εις το Πρωτοδικείον, τη διαγνώμη του Μαλ Μουδίρη Μουχτάρ, επιδίδει ψευδή καταγγελίαν εις τον αντεισαγγελέα Αβδουλάχ, ότι ο διδάσκαλος, προξενήσας εις αυτόν σπουδαίας ζημίας εκ καταχρήσεων κατά την διαχείρισιν της δεκάτης, θ’ αποδράση εις την Ελλάδα. Ο αντεισαγγελεύς μεμυημένος εις τας καταχθονίους ταύτας του φίλου του σκευωρίας και πλεκτάνας, φύσει δ’ άλλως τε διαφλεγόμενος υπο ακατονομάστου φανατισμού και βαθυτάτου προς τους Χριστιανούς μίσους, απαιτεί παρά του Ζαπιτά την βία προσαγωγήν του διδασκάλου· επειδή όμως ούτος έτυχεν ασθενών, ο δ’ αποσταλείς σουβαρής επανήλθε φέρων μόνο την έγγαφον δήλωσιν των Μουχταροδημογερόντων, ότι ο διδάσκαλος θα έλθη εξ άπαντος άμα ως ιαθή, εκμανείς ο Αβδουλάχ και ταις εισηγήσεσι του ετέρου συνεργού Μουχτάρ υπείκων διατάσσει την βιαίαν προσαγωγήν του διδασκάλου και των Μουχταροδημογερόντων. Αποσταλέντες λοιπόν δύο ζαπτιέ τσαούσηδες μετά οκτώ χωροφυλάκων και ευρόντες τον ατυχή διδάσκαλον ερχόμενον ενταύθα, καίτι εισέτι πάσχοντα, τούτον μεν δέσαντες και ραπίσαντες ανήγαγον εις το χωρίον, παραλαβόντες δ’ εκείθεν και τους Μουχταροδημογέροντας μετεκόμισαν ενταύθα παρουσιάσαντες εις τον αντεισαγγελέα, όστις ως εσχάτους κακούργους έρριψεν εις τας σκοτεινάς φυλακάς, ένθεν, κατόπιν εντόνων παραστάσεων, εξήγαγον εις τας άνω κοινάς φυλακάς, κρατήσαντες επί 24 ολοκλήρους ώρας.

     Επί του αποτροπαίου τούτου και εκνόμου διαβήματος των ειρημένων εγένοντο εντεύθεν τα κατάλληλα διαβήματα όπου δει· αλλ’ επειδή η καθόλου αυτών πολιτεία και συμπεριφορά ως και η μεγάλη των ανηθικότης τυγχάνει υφ’ όλας τας επόψεις εθνοβλαβής και επιβλαβεστάτη εις τους Χρισιανούς διαβλέποντας εν τω προσώπω των ειρημένων υπαλλήλων φοβερόν επικρεμάμενον κίνδυνον και επειδή κατ’ ακολουθίαν επείγουσα όσο και επιτακτική παρίσταται ανάγκη, ει μή τινος άλλου, της μεταθέσεως τουλάχιστον των εν λόγω επικινδύνων και εκνόμων υπαλλήλων, δια ταύτα παρακαλούμεν όπως υψώσητε φωνήν απαιτούντες προς ησυχίαν των πιστών και αφοσιωμένων υπηκόων της Α.Α.Μ. του Σουλτάνου την μετάθεσιν των ειρημένων υπαλλήλων.

     Τελευτών λέγω υμίν, ότι ο από τριών μηνών αφικόμενος νέος καϊμακάμης ημών εμφορείται όλως ευγενών αρχών προς όλους εξ ίσου και άχρι τούδε εξακολουθεί διοικών τον Καζάν πατρικώτατα και κατά τας φιλολάους βουλήσεις και διαθέσεις του Άνακτος ημών. Τ’ ανωτέρω έκτροπα συνέβησαν απουσιάζοντος αυτού εις Καστάνιανην προς ανακάλυψιν των κλεπταποδόχων δια την αιχμαλωσίαν του Βασιλείου Γκόσιου· εν τούτοις, μετ’ εκπλήξεως πληροφορηθείς ταύτα κατά την επάνοδόν του υπεσχέθη ότι θα τα εκθέση αρμοδίως.

-------------------------------------------------

[Εφημερίδα “Φωνή της Ηπείρου”, Αθήνα, φύλλο 557/9-1-1904, σελ. 2]

ΕΚ  ΚΟΝΙΤΣΗΣ

    Ο ανεισαγγελεύς Αβδουλάχ τεθείς μεταξύ δύο πυρών, το μεν συνεπεία διαταγής του γενικού εισαγγελέως Ιωαννίνων διατασσούσης αυτόν ν’ απαπαντήση επί των λαβόντων χώραν παρανόμων και εκθέσμων εις το ζήτημα του Διδασκάλου και των Μουχταροδημογερόντων Στρατσιάνης και προκληθείσης δ’ υψηλής διαταγής του περινουστάτου και φιλοδικαίου Οσμάν Πασά κατόπιν αρμοδίων ενεργειών, το δε εκ των δημοσιευμάτων εν τη «Φωνή», παρεζαλίσθη σφόδρα και εν τη παραζάλη του μίαν και μόνην διείδεν διέξοδον, την παραπομπήν δηλαδή των Μουχταροδημογερόντων εις δίκην ποινικήν επί απειθεία (καθόσον, ως γνωστόν, εις τον αποσταλέντα σουβαρήν Μουσταφάν, τη 29 Σεπτεμβρίου ε.ε. ίνα βιαίως απαγάγη τον διδάσκαλον, οι Μουχταροδημογέροντες απήντησαν ότι ασθενεί αυτός). Αλλά και εν τούτω επλανήθη καθόσον κονονικής διαδικασίας γενομένης εν των ποινικώ τμήματι του ενταύθα Πρωτοδικείου, οι Μουχταροδημογέροντες ηθωώθησαν παμψηφεί και πανηγυρικώτατα· ηθέλησεν ωσαύτως και εν τη παραζάλη του σατανικώς να επηρεάση επί της αποφάσεως του δικαστηρίου αλλά και εις τούτο οικτρώς απέτυχεν.

---------------------------------------------

Αθήνα, 06-01-2020

Θωμάς Β. Ζιώγας

Email: thovaziogas@gmail.con







bullet hover email hover menu arrow